تاثیر حاملگی روی سلامت دهان مادران باردار

 

دکتر فرزاد نظری
متخصص بیماری‌های دهان فک و صورت
استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی مازندران

بارداری نه یک بیماری بلکه وضعیتی فیزیولوژیک است. در این دوران ۹ ماهه به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش سطوح استروژن و پروژسترون تغییراتی در تمامی قسمتهای بدن رخ می‌دهد که دهان نیز از آن بی‌بهره نیست.
دهان محیطی پویا است که عوامل متعدد محیطی و تغذیه‌ای بر آن اثر می‌گذارند و به دلیل شرایط مناسب محیطی مانند وجود گرما، رطوبت و مواد غذایی، محیط مناسبی برای رشد میکروبهاست؛ لذا می‌تواند خواستگاه بسیاری از بیماری‌ها باشد.

تاثیر مصرف مواد قندی و کلسیم روی دندان مادران باردار
در دوران بارداری تمایل خانم‌ها به مصرف مواد غذایی قندی به شکل چشمگیری افزایش می‌یاید؛ زیرا که جنین برای رشد خود به ان نیاز دارد. این امر خطر پوسیدگی دندانی را افزایش داده و سبب درد دندان به خصوص در ماه‌های پایانی بارداری می‌شود.
این تصور که مصرف کلسیم دندان‌ها در دوران بارداری توسط جنین سبب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود، کاملا غلط است؛ بلکه مصرف مواد قندی است که در دراز مدت سبب آسیب رسیدن به دندانها می‌شود. زیرا کلسیم موجود در ساختار دندان قابل جدا شدن و استفاده توسط جنین نیست.

تاثیر تغییرات هورمونی روی دندان‌ها
از طرف دیگر تغییرات هورمونی به خصوص در ۳ ماهه اول سبب حالت تهوع مکرر در مادران شده که از یک طرف مسواک زدن و رعایت بهداشت را دچار اختلال می‌کند و از طرف دیگر اسید معده که در هر بار استفراغ خارج می‌شود می‌تواند آسیبهای جدی به می‌نای دندان وارد نماید.
همچنین این تغییرات هورمونی سبب پاسخ‌های افزایش یافته و شدید لثه نسبت به میکروب‌ها و بروز التهاب شدید می‌شود که از آن به عنوان پریودنتیت و ژنژیویت نام می‌بریم که در دراز مدت سبب لقی و حتی از دست رفتن دندان‌ها می‌شود.

آیا دندان‌پزشکی برای مادران خطرناک است؟
بر خلاف تصور عامه مردم و بسیاری از پزشکان و دندان‌پزشکان(!) که دندان‌پزشکی برای جنین خطرناک است و سبب آسیب می‌شود باید متذکر شد که عدم انجام درمان‌ها به مراتب خطرات بیشتری برای مادر و جنین داشته و حتی خطر زایمان زودرس، سقط و تولد نوزاد کم وزن را به دنبال خواهد داشت.
به باور بسیاری از پزشکان رادیوگرافی و داروی بی‌حسی دندان‌پزشکی سبب وارد آمدن آسیب به جنین می‌شود که این تصوی کاملا غلط است زیرا:
– اولا میزان اشعه به کار رفته در رادیوگرافیهای دندانی بسیار ناچیز است
– ثانیا بسیاری از اعمال دندانی اصلا نیاز به رادیوگرافی ندارند
– ثالثا در صورت نیاز و آنهم در ۳ ماهه اول بارداری که اندانهای جنین در حال شکل گیری است می‌توان از روپوشهای سربی برای این امر بهره جست.
– در مورد داروی به کار رفته در بی‌حسی نیز در هیچ منبع علمی به خطر آسیب به جنین و سقط آن اشاره نشده است.

بهترین زمان انجام درمان دندان‌پزشکی برای مادران باردار
بهترین زمان برای انجام اعمال دندان‌پزشکی در ۳ ماهه دوم بارداری است؛ اگر چه که در ماههای دیگر نیز در موارد اورژانس می‌توان اعمال دندان‌پزشکی را انجام داد.
با این حال توصیه می‌شود قبل از تصمیم برای باردار شدن حتما با متخصص بیماریهای دهان نیز مشاوره صورت گیرد و در صورت لزوم کلیه درمانهای دندان‌پزشکی انجام شود و در طول بارداری نیز مادران به صورت دوره‌ای و مرتب تحت نظر قرار گرفته و در صورت لزوم اعمالی مانند جرمگیری و برداشت پلاک حرفه‌ای (بروساژ) صورت گیرد که تاثیر به سزایی در حفظ سلامت مادر و جنین دارد.

پس این نکته را به خاطر داشته باشیم که انجام درمانهای دندان‌پزشکی نه تنها در این دوران خطرناک نیست بلکه سودمند نیز می‌باشد.

منبع:دندانه