سردردهای سینوسی را چگونه بشناسیم و درمان کنیم؟
ترجمه: ندا احمدلو/ دندانه
سینوسها فضاهای پُر از هوایی هستند که داخل استخوانهای پیشانی، گونهها و پشت پل بینی قرار دارند. سینوسها معمولا به دلیل واکنش آلرژیک یا ابتلا به عفونت ملتهب میشوند و در این صورت است که ورم میکنند، مخاط بیشتری ترشح میکنند و کانالهای تخلیه آنها نیز مسدود میشود. افزایش هرچه بیشتر فشارهای ناشی از این حالتها در سینوسها، دردی را ایجاد میکند که شبیه به سردرد است.
گاهی سردردهای سینوسی با میگرن یا دردهای دندانی اشتباه گرفته میشوند. شناخت ریشه این دردها و تفاوتهای آن میتواند به تشخیص و درمان آنها بیشتر کمک کند.
علائم سردرد سینوسی
فرد مبتلا به سردرد سینوسی، درد عمیق و مداومی را در گونهها، پیشانی و پل بینیاش احساس میکند. این درد معمولا زمانی شدیدتر و آزاردهندهتر میشود که فرد بخواهد سرش را بهطور ناگهانی حرکت دهد یا فعالیتی انجام دهد که با فشار روی سر همراه است (حتی خم شدن به طرف جلو). علاوه بر اینها، سردرد سینوسی میتواند با چنین علائمی همراه باشد:
• آبریزش بینی
• احساس پُر بودن گوشها
• تب
• ورم صورت
• خستگی
• احساس دردمانند در دندانهای بالایی
چه کسانی دچار سردردهای سینوسی میشوند
سردردهای سینوسی میتوانند برای هر فردی اتفاق بیفتند اما اگر یکی از شرایط زیر را داشته باشید، احتمال این اتفاق برای شما بیشتر خواهد بود:
• سابقه قبلی ابتلا به میگرن یا سردرد
• سابقه خانوادگی ابتلا به میگرن یا سردرد
• تغییرات هورمونی مرتبط با سردرد
تفاوت سردرد سینوسی با میگرن
دیگر انواع سردردهای مکرر مانند میگرن و سردرد تنشی، اغلب با سردردهای سینوسی اشتباه گرفته میشوند. با توجه به اینکه درمان مورد نیاز برای هر فرد بیمار به نوع سردرد او بستگی دارد، پس تشخیص اینکه علائم او دقیقا به کدام یک از انواع سردرد مربوط میشوند، از اهمیت زیادی برخوردار است. مثلا اگر انسداد سینوس به علت عفونت ایجاد شده باشد، فرد بیمار به احتمال زیاد باید علامت تب را هم داشته باشد. پس اگر سردرد شما با حالتهایی مثل تهوع یا استفراغ همراه باشد یا بهواسطه نور و صدا تشدید شود، به سردرد سینوسی مبتلا نیستید، بلکه به احتمال زیاد مشکل شما به میگرن برمیگردد. ضمن اینکه سردردهای سینوسی اغلب چندین روز یا بیشتر ادامه پیدا میکنند، درحالی که سردردهای میگرنی معمولا چند ساعت یا یک تا دو روز ادامهدار میشوند.
خوشبختانه پزشکان معمولا میتوانند براساس معاینه فیزیکی و همچنین در نظر گرفتن توضیحاتی که شما درباره علائم ارائه میدهید، سردرد سینوسی را تشخیص بدهند. البته گاهی اوقات هم کمک گرفتن از سیتی اسکن یا MRI ضرورت دارد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شرایط شما مانند یکی از سه حالت زیر بود، حتما باید هرچه سریعتر نزد پزشک بروید:
• علائم سردرد بیشتر از ۱۵ روز در ماه وجود داشته باشد یا اینکه خیلی زیاد از داروهای مسکّن بدون نسخه برای تسکین سردرد استفاده کنید.
• با مشکل سردرد شدیدی مواجه هستید که حتی با مصرف داروی مسکّن بدون نسخه هم تسکین پیدا نمیکند.
• به دلیل سردردهای مکرر نتوانید به محل کار یا تحصیل بروید یا اینکه این سردردها زندگی روزمره شما را مختل کنند.
درمان سردرد سینوسی
هدف اصلی در شیوههای درمانی سردرد سینوسی، تسکین علائم آزاردهنده و درمان عفونت احتمالی است. پزشکان در این وضعیت معمولا داروهای آنتیبیوتیک، آنتیهیستامین و ضداحتقان را برای دوره مشخص و کوتاهی برای فرد بیمار تجویز میکنند. گاهی اوقات هم فرد بیمار میتواند از ضداحتقانهای استنشاقی استفاده کند که از طریق بینی مصرف میشوند، اما این کار فقط تا ۳ روز امکانپذیر است چون استفاده بیشتر از این محصولات میتواند به تشدید علائم منجر شود.
پزشکان معمولا داروهای مسکّن بدون نسخه را هم برای مقابله با درد در نظر میگیرند ولی اگر این داروها به نتیجه مطلوبی نرسند، آنها میتوانند نوع کورتیکواستروئیدهای تجویزی را برای تسکین التهاب در سینوسها ارائه کنند. اگر التهاب سینوسها به علت واکنشهای آلرژیک اتفاق افتاده باشد، احتمالا فرد بیمار به درمانهای پیشگیرانه آلرژی هم نیاز خواهد داشت. کسانی که از سردردهای سینوسی رنج میبرند، میتوانند بهواسطه ترفندهای خانگی ساده به بهبود شرایط خودشان کمک کنند. این ترفندها عبارتند از نوشیدن مایعات به مقدار زیاد و استفاده از دستگاه بخور و مرطوبکننده در خانه.
اگر بیش از حد مجاز و بهصورت خودسرانه از داروهای مسکّن و ضداحتقان استفاده کنید، ممکن است به سردردهای ناشی از مصرف بیرویه دارو مبتلا شوید. بنابراین اگر مشکل شما برطرف نشد یا مجبور بودید برای مدتزمان طولانی از این داروها برای تسکین سردرد سینوسی استفاده کنید، حتما با پزشک خودتان در تماس بمانید و دورههای مصرف دارو را تحت نظر او ادامه دهید. در کنار اینها توجه داشته باشید که داروهای ضداحتقان میتوانند فشار خون را افزایش دهند. پس اگر به بیماری فشار خون بالا مبتلا هستید، قبل از مصرف داروهای ضداحتقان حتما این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
اگر سردردهای سینوسی و مشکل عفونت یا التهاب سینوس با شیوههای درمانی مذکور برطرف نشوند، پزشکان در موارد نادری میتوانند سینوسها را جراحی کنند تا بتوانند پولیپها را خارج کنند یا سینوسهای دائما متورم و مسدودشده را باز کنند.
آلرژیها و سردردهای سینوسی
آیا شما هم شنیدهاید که آلرژیها باعث ابتلا به سردردهای سینوسی میشوند؟! اما باید به شما بگوییم که قضیه به این سادگیها هم نیست.
درست است که آلرژیها میتوانند باعث گرفتگی یا احتقان سینوس شوند و همین وضعیت با سردرد همراه خواهد بود. این هم درست است که درمان آلرژیها میتواند گرفتگی یا احتقان را تسکین دهد، اما سردردهای سینوسی با درمان آلرژی برطرف نخواهند شد. درواقع شما باید هر کدام از این بیماریها را با مراجعه به پزشک بهصورت جداگانه درمان کنید.
۴ راه برای تسکین دردهای سینوسی
گاهی اوقات باکتریهایی که در سینوس مسدودشده وجود دارند، میتوانند شما را به عفونتی به نام «سینوزیت باکتریایی» مبتلا کنند. سینوزیت باکتریایی معمولا درد بیشتری دارد و بیشتر از یک هفته طول میکشد. پزشکان در این حالت معمولا آنتیبیوتیک و داروهای دیگر را برای مقابله با مشکل تجویز میکنند. با اینحال، چه دردهای سینوسی شما از عفونت باکتریایی نشات بگیرند و چه در یک سرماخوردگی ساده ریشه داشته باشند، راههای ساده زیر میتوانند برای تسکین مشکلات به شما کمک کنند:
۱. از اسپری بینی نمکدار استفاده کنید
از پزشک درباره استفاده از اسپری بینی نمکدار سوال کنید. این اسپریها تورم سینوس را تسکین میدهند و توده مخاطی که باعث انسداد سینوس شدهاند را تجزیه میکنند. شما میتوانید بدون نگرانی تا ۶ بار در روز از این اسپری استفاده کنید. بعضی از پزشکان میتوانند شیوه تهیه شوینده نمکدار خانگی را به شما آموزش دهند. در این حالت فقط باید از آب تقطیرشده یا آب جوشاندهشده استفاده کنید، نه از آب لولهکشی.
۲. از دستگاه بخور و رطوبتساز استفاده کنید
هوای مرطوب برای سینوسهای متورم و ملتهب مفید است. پس در خانه و خصوصا در ساعات خواب شبانه، یک دستگاه بخور یا رطوبتساز را روشن بگذارید چون رطوبت میتواند سینوسهای ملتهب را باز کند و فشار آزاردهنده و دردآور آنها را کاهش دهد. برای تسکین سریعتر التهاب و تورم سینوسها میتوانید دوش آب گرم بگیرید و در حمام پُر از بخار بنشینید. استنشاق بخار از طریق یک ظرف آب داغ (و نه آب جوش) هم میتواند شیوه جایگزین خوبی باشد.
۳. از کمپرس گرم استفاده کنید
شما میتوانید یک حوله یا لیف حمام را گرم و کمی مرطوب کنید و روی پیشانی، چشمها و گونهها بگذارید تا تورم، التهاب و همچنین درد ضرباندار سینوسها را تسکین دهید.
۴. از داروهای مسکّن بدون نسخه استفاده کنید
داروهای مسکّن مانند ایبوپروفن، استامینوفن و ناپروکسن میتوانند دردهای سینوس را تسکین دهند. بعضی از افراد در این مواقع به اشتباه تصمیم میگیرند که برای تسکین درد، آسپرین به کودکان و نوجوانان بدهند، در حالی که نمیدانند چنین کاری خطرناک است. بنابراین هرگز این کار را انجام ندهید.
منابع: Web MD و Mayo Clinic
منبع:دندانه