ایمپلنت دندانی و ریسک فاکتورهایش

 

[این مقاله ویژه دندان‌پزشکان است]
عوامل خطرساز مختلفی می‌توانند نتایج درمان ایمپلنت را تحت‌تاثیر قرار بدهند که بی‌توجهی به آنها در مراحل مختلف از انتخاب بیمار تا طرح درمان جراحی و پروتز باعث مشکلات جدی برای پزشک و بیمار شود.
در این مطلب به‌صورت فهرست‌وار عوامل خطر در بیمارانی که برای درمان ایمپلنت، کاندیدا می‌شوند را مرور می‌کنیم.
هدف اصلی از ارائه این مطلب به‌صورت ذیل، تهیه یک چک‌لیست از نکاتی است که دندان‌پزشک در طرح درمان خود و نیز مدیریت انتظارات بیمار باید درنظر بگیرد.

عوامل خطر اولیه در انتخاب بیمار برای درمان ایمپلنت
عبارتند از:
– فک‌های رادیوتراپی شده
– بیماران دارای مشکل‌های سایکوتیک
– بیماران دارای مشکل‌های هماتولوژیک
– وجود شرایط پاتولوژیک سیستمیک و موضعی
– بیماران معتاد به مواد، الکل و تنباکوی جویدنی
– بیماران با بهداشت دهان ضعیف، پوسیدگی‌های وسیع و مشکلات پریودنتال گسترده که منجر به بی‌دندانی بیمار شده باشد.
در اغلب موارد بالا درمان ایمپلنت کنتر اندیکاسیون دارد و معمولا یا مانع درمان است یا شکست سریع درمان را در پی دارد.

ریسک فاکتورهای بیومکانیک
– تعداد ایمپلنت کمتر از تعداد ریشه‌های جایگزین
– استفاده از ایمپلنت باریک و کوتاه
– اتصال ایمپلنت به دندان طبیعی
– وجود کانتی لور
– ایمپلنت‌های خارج از راستای طولی اعمال نیرو
– افزایش ارتفاع روکش
– قرار‌دادن چند ایمپلنت روی یک خط مستقیم به جای قرار‌دادن آنها به شکل رئوس یک مثلث (در صورت امکان)

خطا در ارزیابی و درنظر گرفتن عوامل بیومکانیک معمولا در زمان طولانی‌تری منجر به شکست در درمان می‌شوند.

ریسک فاکتورهای اکلوژن
-بیماران دارای عادت پارافانکشنال شدید مثل براکسیزم شبانه که منجر به سایش‌های شدید و ترک و شکستن دندان‌های طبیعی یا پروتزهای قبلی بیمار شده باشد.
– وجود تماس‌های اکلوژنی در نواحی غیرمرکزی روکش مبتنی بر ایمپلنت که منجر به نیروهای گشتاوری روی ایمپلنت و قطعات پروتزی می‌شوند.
– قرار‌دادن ایمپلنت روی استخوان‌های کم‌استحکام (نوع ۳ و ۴) بدون کسب ثبات اولیه در مرحله جراحی فیکسچر

ریسک فاکتورهای عملیاتی
این ریسک فاکتورها به‌دلیل خطاهای تکنیکی رخ می‌دهند و می‌توانند ناشی از خطاهای انتخاب نوع پروتز (پیچ‌شونده یا سمان‌شونده)، قالبگیری یا لابراتواری باشند که در نهایت منجر به عدم تطابق قسمت‌ها پروتزی می‌شوند. این حالت باعث خروج پروتز روی ایمپلنت از حالت پاسیو و تبدیل آن به یک عامل تنش زای اکتیو می‌شود که در نتیجه وجود این خطاها اغلب با شل‌شدن پیچ اباتمنت‌ها، پریدگی مکرر ماده ونیر (سرامیک یا رزین) و در موارد شدیدتر online casino شکستن پیچ‌ها و تحلیل نامعمول استخوان مارژینال به‌عنوان نتیجه انتقال این نیروها به استخوان آشکار می‌شود.
به‌طور کلی در چنین موارد پر ریسکی استفاده از پروتزهای پیج‌شونده توصیه شده است زیرا زودتر آلارم می‌دهند و رفع مشکل آنها ساده‌تر است

ریسک فاکتورهای ایمپلنت در نواحی مختلف دهان
ریسک فاکتورهای ایمپلنت در قدام فک بالا
– عرض مزیودیستالی ۷ میلی‌متر و کمتر
– عرض استخوان کرستال کمتر از ۶ میلی‌متر
– فاصله لبه استخوان از لبه دندان مقابل کمتر از ۶میلی‌متر (بیماران دیپ بایت)
– انتظارات زیبایی غیرواقعی بیمار
– بالا بودن خط لبخند در بیمار
– تحلیل عمودی استخوان
– ضخامت کم مخاط
-تقعر وستیبول
– کانال وسیع نازوپالاتین
در حالت‌های از دست‌دادن بیش از یک دندان به‌طور کلی لازم است از کانتی لور اجتناب شود و در صورت ناچاری (مثلا قرار‌دادن دو فیکسچر در ناحیه سانترال‌ها و کانتی لور‌شدن لترال، از هرگونه تماس روی آن خودداری شود)

ریسک فاکتورهای ایمپلنت در خلف فک بالا
– عرض مزیودیستالی ۷ میلی‌متر و کمتر
– عرض استخوان کرستال کمتر از ۶ میلی‌متر
– فاصله لبه استخوان از لبه دندان مقابل کمتر از ۶ میلی‌متر (بیماران دارای رویش بیش از حد دندان مقابل یا افتادگی خلف فک بالا)
– پایین‌آمدن سینوس
– دانسیته استخوان کم (نوع ۳ و ۴)
– طول ایمپلنت کمتر از ۸ میلی‌متر
– قطر ایمپلنت کمتر از ۴ میلی‌متر
در حالت‌های از دست رفتن بیش از یک دندان، باید از اتصال ایمپلنت به دندان طبیعی اجتناب شود و حتی‌الامکان از بیشترین تعداد فیکسچر با حداکثر قطر استفاده شود.
در این حالات توصیه می‌شود، ایمپلنت‌ها (بیش از دوعدد) در یک خط مستقیم نباشند و در صورت امکان در رئوس یک مثلث قرار گیرند.
در فک بالای کاملا بی‌دندان برای ایجاد یک پروتز ثابت کاملا متکی بر ایمپلنت با وجود شرایط دیگر (مانند وضعیت مناسب بافت نرم و سخت) تعداد مطلوب ایمپلنت‌ها حداقل ۶ عدد و با حداقل قطر ۴ و طول ۱۰ میلی‌متر است. راه‌حل‌های جایگزین در این حالت، پروتزهای متحرک اوردنچر کاملا متکی بر ایمپلنت یا اوردنچرهای با اتکای توام بر ایمپلنت و بافت نرم است. در هر دوی این حالات در فک بالا استفاده از ۴ ایمپلنت توصیه می‌شود و استفاده از ۲ ایمپلنت به‌عنوان پایه اوردرنچر در ناحیه کانینی در طولانی‌مدت با ریسک قابل‌توجهی همراه است.

ریسک فاکتورهای ایمپلنت در قدام فک پایین
– عرض مزیودیستالی ۵ میلی‌متر و کمتر
– عرض استخوان کرستال کمتر از ۴ میلی‌متر
– فاصله لبه استخوان از لبه دندان مقابل کمتر از ۶ میلی‌متر (بیماران دیپ بایت)
-انتظارات زیبایی غیرواقعی بیمار
– تحلیل عمودی استخوان
– ضخامت کم مخاط
در حالت‌های از دست‌دادن بیش از یک دندان به‌طور کلی لازم است از کانتی لور اجتناب شود و روی دو ایمپلنت با پروفایل باریک بیش از یک پونتیک اضافه قرار نگیرد.

ریسک فاکتورهای ایمپلنت در خلف فک پایین
– عرض مزیودیستالی ۷ میلی‌متر و کمتر
– عرض استخوان کرستال کمتر از ۶ میلی‌متر
– فاصله لبه استخوان از لبه دندان مقابل کمتر از ۶ میلی‌متر (بیماران دارای رویش بیش از حد دندان مقابل یا افتادگی خلف فک بالا)
– محل فورامن منتال و نیز تنوع آناتومیکی عصب در ناحیه پرمولرها
– موقعیت عصب آلوئولر در ناحیه مولرها
– طول ایمپلنت کمتر از۸ میلی‌متر
– قطر ایمپلنت کمتر از ۴ میلی‌متر

ر حالت‌های از دست رفتن بیش از یک دندان، باید از اتصال ایمپلنت به دندان طبیعی اجتناب شود و حتی‌الامکان از بیشترین تعداد فیکسچر با حداکثر قطر استفاده شود. استفاده از ایمپلنت‌های با پروفایل عریض به شدت توصیه شده است. در این حالات نیز توصیه می‌شود، ایمپلنت‌ها (بیش‌از دو عدد) در یک خط مستقیم نباشند و در صورت امکان در رئوس یک مثلث قرار گیرند. در فک پایین کاملا بی‌دندان برای ایجاد یک پروتز ثابت کاملا متکی بر ایمپلنت باوجود شرایط دیگر (مثل وضعیت مناسب بافت نرم و سخت) تعداد مطلوب ایمپلنت‌ها ۴ تا ۶ عدد و با حداقل قطر ۴ و طول ۱۰ میلی‌متر است.

راه‌حل‌های جایگزین در این حالت، پروتزهای متحرک اوردنچر کاملا متکی بر ایمپلنت یا اوردنچرهای با اتکای توام بر ایمپلنت و بافت نرم است. در هر دوی این حالات در فک پایین استفاده از ۴ ایمپلنت مطلوب است و در صورت ناچاری از استفاده از ۲ ایمپلنت به‌عنوان پایه اوردرنچر، فاصله حداقل ۲۰ میلی‌متری آنها و درنظر گرفتن آنها به‌عنوان کمک در افزایش گیر و نه تحمل تمام فشارهای اکلوزالی لازم است. در این حالت رعایت تمام اصول گیر و ثبات و ساپورت، همانند یک پروتز متحرک معمول، نیز لازم است تا ریسک درمان در طولانی‌مدت کمتر باشد.

همان‌گونه که در ابتدای مطلب نیز گفتیم، این چک لیست در ارزیابی ریسک درمان‌های مختلف می‌تواند به کمک دندان‌پزشک بیاید تا انتظار پزشک و بیمار را از درمان ایمپلنت (که در برخی موارد غیرواقعی است) در مسیر درست هدایت کند.

منبع:دندانه