تاریخچه رشته دندانپزشکی کودکان به روایت دکتر مرتضی مصفا

 

آنچه می‌خوانید متن سخنرانی دکتر مرتضی مصفا، استاد پیشکسوت دندانپزشکی ایران در جریان هجدهمین کنگره انجمن دندانپزشکی کودکان ایران است. دکتر مصفا در این سخنرانی که روز چهارشنبه ۲مرداد۹۸ در تالار اجتماعات دانشکده دندانپزشکی تهران ارایه شد، مروری داشت بر تاریخچه شکل‌گیری رشته دندانپزشکی کودکان و پیشگامان این رشته تخصصی که به همت پایگاه خبری دندانه پیاده‌سازی و منتشر می‌شود.

اولین کنگره علمی انجمن دندان‌پزشکی کودکان، در تاریخ ۱۹ تیرماه ۱۳۸۱ لغایت ۲۲ تیرماه در تهران، سالن همایش‌های برج میلاد به همت بزرگانی چون دکتر وحید گلپایگانی، رئیس هیات مدیره و دبیر کنگره و آقای دکتر حسین افشار، مدیر کمیته علمی کنگره برگزار گردید و اینجانب هم در آن کنگره شرکت داشتم.

نسل جوان همان‌طور که باید تاریخ کشور خود را بداند، باید تاریخ و سرگذشت حرفه‌ای را که انتخاب کرده است را بداند که با چه فراز و نشیب‌هایی مواجه گشته است. در این سناریو بازیگران مهمی نقش ایفاء کرده‌اند؛ چهره‌های تأثیرگذار آمدند و رفتند تا این قافله را به سرمنزل مقصود برسانند. اکنون هم ایثارگرانی هستند که با عشق و اخلاصی بس عمیق، با تمام وجود، بدون هیچ‌گونه توقع و انتظاری برای اعتلای این حرفه و خدمت به مردم این سرزمین زحمت می‌کشند و صاحب نقشی عظیم هستند. نقشی که با گذشت زمان و فراز و نشیب تندباد حوادث فراموش نخواهد شد. شادروان ایرج میرزا می‌گوید: «قدر استاد نکو دانستن/ حیف استاد به من یاد نداد»

ما ارزش سرمایه‌هایی که داریم را نمی‌دانیم و از آن‌ها قدردانی نمی‌کنیم؛ بنابراین نباید اجازه دهیم که صاحبان حرف و اندیشه فراموش شوند. یکی از این چهره‌های درخشان، استاد بزرگوار جناب آقای دکتر کاظم مهرداد هستند. ایشان اول آبان ماه ۴۱ به سمت دستیار بخش دندان‌پزشکی اطفال، با ماهی ۵ هزار ریال حق‌الزحمه منصوب شد و به علت نوشتن مقاله و همکاری با کادر آموزشی دندان‌پزشکی اطفال، در موضوع آماری درباره پوسیدگی دندان‌ها، منتشر در مجله دانشکده از مقام ریاست دانشکده تقدیرنامه دریافت کرد.

گزارش مراتب فعالیت دکتر کاظم مهرداد به ریاست محترم دانشگاه از طرف دانشکده داده شد. صورت‌جلسه امتحان دستیاری بخش دندان‌پزشکی اطفال، امتحان کتبی، روز ۱۲ آبان سال ۴۳ با حضور دکتر مستوفی و دکتر آمیقی:
سؤالات امتحان: ۱ ماتریس بندی در دندان‌پزشکی اطفال ۲- چه موقعی دندان‌های شیری باید کشیده شوند؟
دکتر کاظم مهرداد با معدل ۱۹ برنده مسابقه شد. او بنیان‌گذار بخش اطفال دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه ملی شهید بهشتی است. از بنیان‌گذاران بخش اطفال، شادروان دکتر محمد مستوفی، باید به نیکی یاد کرد. در سال ۱۳۴۳ در شورای دانشکده، استادی دکتر مستوفی به اتفاق آراء مورد تصویب قرار گرفت. ایشان دو جلد کتاب به نام بی‌حسی ناحیه‌ای و دندان‌پزشکی اطفال دارد که در دانشگاه برای چاپ مورد تصویب قرار گرفت. کتاب بی‌حسی ناحیه‌ای از طرف دانشگاه چاپ و توزیع گردید، ولی کتاب دندان‌پزشکی اطفال را اجل مهلت نداد. آقای دکتر حمید آمیقی برای تصحیح فرم‌های کتاب معرفی شدند. روز شنبه ۱۸ اردیبهشت ۱۳۴۴ دکتر مستوفی در اثر حمله قلبی درگذشت. حکم استادی او وقتی صادر شد که او مرده بود. روانش شاد یادش گرامی باد.
بخش اطفال وابسته به بخش ارتودنسی بود و هر دو یک گروه، یک مدیر گروه. ریاست وقت دانشکده دندانپزشکی، آقای دکتر محسن سیاح در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۴۴ ریاست بخش اطفال را به عهده آقای دکتر مهدی میزانی گذاشت که او هم در بهمن ۱۳۴۸ بازنشسته گردید.
آقای دکتر هوشنگ برجیان که سوابق درخشانی اطفال را در آمریکا داشت؛ نویسنده مقاله اینله در دندان‌های شیری منتشر شده در مجله دانشکده در سال ۱۳۵۳ سرپرستی بخش اطفال را به عهده گرفت که با همراهی عاشقانی چون دکتر حمید آمیقی، دکتر کاظم مهرداد، دکتر یحیی برداران نخجوانی، دکتر ثقفی، دکتر احمد جعفری قوام‌آبادی، دکتر مهدی شهرابی، دکتر مهدی قندهاری مطلق، دکتر وحید گلپایگانی، دکتر بهمن سراج، دکتر پورهاشمی، دکتر کوثری، دکتر طالبی، قاسم میقاتی، افشار، صفاءالدین جهانبانی، جواد جوادزاده، تورج اعتماد دیلمی و خانم‌ها دکتر زهرا برخورداری قدیمی‌ترین هیات علمی دانشکده، که اکنون زنده است. ورودی ۱۳۲۱ و فارغ‌التحصیل ۱۳۲۵ متولد ۱۳۰۰ اکنون ساکن آمریکا هستند و ۹۸ سال دارند. خواهر ایشان خانم قدسی برخورداری مدیر گروه اندو هستند.

خانم دکتر ژاله محمودیان نویسنده مقاله دندان‌های ضربه دیده منتشر شده در نشریه دانشکده در ۱۳۵۳. عمرش دراز باد که وجودش غنیمتی است. خداوند او را برای این حرفه زنده نگه دارد. خانم‌ها دکتر ملک سیما نورانی، انسیه مظاهری، مینا هاشمی، پروین رزین و دیگر همکارانی که نام آن‌ها را به مناسبت نارسایی حافظه به خاطر ندارم. این عزیزان تحولی شگرف در بخش اطفال به وجود آوردند. نهالی که آن روز کاشته شد اکنون به درخت تناوری مبدل گشته است.
در دهه ۱۳۴۰ به جای کرسی استادی، گروه‌های دانشگاهی تشکیل شد و نظام آموزشی به نظام واحدی تغییر یافت. ارتودنسی و اطفال، یک گروه بودند و یک مدیر گروه داشتند. اولین مدیر گروه ارتودنسی اطفال، استاد دکتر حسن ریاض است که سال ۱۳۴۷ بازنشسته شد.
مدیران گروه بعدی دکتر مهدی ورقاء، دکتر احد وجدانی، مصباح مسنن، هوشنگ برجیان و بعد از انقلاب، آقایان دکتر مهدی فرمند، امیر خاوری، اسفندیار اخوان نیاکی، محسن شیرازی مدیریت گروه آموزشی ارتودنسی و اطفال را به عهده داشتند.
در زمان ریاست دانشگاهی آقای دکتر بهمن یزدی صمدی، ۲۱امین رئیس دانشگاه که مواجه به سرپرستی آقای دکتر فاضل در دهه ۶۰ بود، گروه ارتودنسی از اطفال جدا شد و هر یک مستقل شدند. آقای دکتر اخوان نیاکی سرپرست گروه ارتودنسی و خانم دکتر ژاله محمودیان سرپرست گروه اطفال
در زمان ریاست دانشگاهی خانم دکتر بقایی از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ گروه ارتودنسی آقای دکتر حسین روان مهر و گروه اطفال خانم دکتر ژاله محمودیان
این بود مختصری از تاریخچه دندان‌پزشکی اطفال. از همکارانی که نام آن‌ها را به مناسبت فاصله زمانی و نارسایی حافظه به خاطر ندارم صمیمانه پوزش می‌خواهم. چون بیم آن دارم که به‌طور قطع تعدادی از قلم افتاده باشند.
دانشکده دندان‌پزشکی علی‌رغم تمام مشکلات و تنگناهایی که هیات علمی فرهیخته با آن روبرو شده است توانسته‌اند با تکیه بر توانایی‌ها، صمیمیت‌ها، تلاش‌ها، مدیریت صحیح، گام بلندی را در ارتقاء این حرفه شریف بردارند.

منبع:دندانه