داستان پیدایش مسواک از باستان تا امروز
مسواکی که ما امروز میشناسیم تا قبل از سال ۱۹۳۸ میلادی وجود نداشت، با این حال شواهد و اسنادی وجود دارد که نشان میدهد از زمانهای بسیار قدیم، یعنی حدودا از سه هزار سال قبل از میلاد، مردم از وسایل مختلفی برای تمیز نگه داشتن دندانهایشان استفاده میکردند.
سالها قبل، باستانشناسان در بابل و مصر، ابزارهای مختلفی کشف کردند که قدمتی چند هزار ساله داشتند، ابزارهایی از قبیل چوبهای خلال دندان، الیاف گیاهان، شاخه یا ریشههای باریک درختان، پر پرندگان، استخوانهای کوچک حیوانات و خارهای جوجه تیغی که همگی برای تمیز کردن دندانها مورد استفاده قرار میگرفتند.
بررسیها نشان میدهد که مالیدن آهک، جوششیرین و نمک به دندان با دستمالهای نازک کتانی میان یونانیهای باستان رایج بود.
بعدها آنچه به عنوان مسواک مورد استفاده قرار میگرفت در واقع چوبهای سابندهای بودند که باید سر آنها جویده میشد تا الیاف آن کمی نرم شود و بعد از آن، کشیدن این قسمت سابنده روی دندانها باعث پاکی آنها می شد.
گاهی این مسواکهای اولیه از چوب و ریشه درختان و نباتات معطر یا آنهایی که خاصیت ضدعفونی کننده داشتند انتخاب میشدند تا استفاده کننده هم دهان خوشبویی داشته باشد و هم دندانهایش سفید و پاکیزه شوند.
در کشورهای اسلامی، جوب سابنده از درخت خوشبوی «اراک» یا «سالوادوراپرسیکا» تهیه می شد، شاخههای نازک این درخت حاوی موادی بود که تأثیر مثبتی روی لثهها داشت.
نام علمی: Salvadora persica
نام عمومی: Miswak, Meswak
نام فرانسوی: Mesuak
نام عربی: شجره السواک، اراک
چینیها پایهگذار مسواک امروزی
اما چینیها اولین کسانی بودند که قدم بزرگی در اختراع مسواکهای اولیه که شباهت بسیاری به مسواکهای امروزی داشت برداشتند. آنها برای اولین بار در سال ۱۴۹۸ استفاده از چوب مسواک را کنار گذاشته و مسواکهای پرزدار را اختراع کردند.
این مسواکها واقعا زبر و خشن بود و موهای آن از پشت گردن و یال گراز گرفته میشد که روی دستهای از استخوان یا چوب میچسباندند.
یک زندانی مسواک را تجاری کرد
رفتهرفته موی یال اسب که زبری کمتری داشت جایگزین موی گراز شد اما اروپاییها هنوز با همان روش قدیمی با نمک و آهک جرمها را از دندانهای شان پاک میکردند و این روش تا سال ۱۷۸۰ ادامه داشت، تا اینکه اولین تولید انبوه مسواک الیافدار در این سال در انگلیس و به دست یک زندانی به نام «ویلیام آدیس» صورت گرفت.
ویلیام آدیس که به جرم آشوب و اغتشاش، دوران محکومیتش را در زندان به سر میبرد به فکر چارهای برای تمیز کردن دندانهایش افتاد. او تکهای استخوان از غذایش را کنار گذاشت، سوراخهای کوچکی روی آن ایجاد کرد و بعد تارهای نخی را که از نگهبان گرفته بود گره زده و داخل سوراخها فرو کرد و با چسب آنها را چسباند.
بعد از رهایی از زندان او با این روش، تجارتی را آغاز کرد که ثروت زیادی برایش به ارمغان آورد و مسواک زدن یکی از عادات اروپاییها شد. در آن زمان مسواک بسته به نوع پرزی که در آن به کار میرفت کیفیتهای متفاوتی داشت و در قیمتهای مختلف به فروش میرسید.
تا سال ۱۸۳۸ مسواکها به همین منوال با موی حیوانات و دستههای چوبی یا استخوانی ساخته میشدند تا اینکه اتفاق مهم دیگری در تاریخچه تولید مسواک روی داد.
تحول مسواک
در این سال کارخانه آمریکایی «دوپان» موفق شد الیاف مصنوعی و نایلونی تولید کند و از آنجا که الیاف طبیعی و موی حیوانات باکتری در خود جمع می کرد و خوب خشک نمیشد، خیلی زود جای خود را به الیاف مصنوعی نایلونی داد. اختراع نایلون روند تکاملی مسواک را تغییر داد، چرا که تولیدکنندگان می توانستند مسواکهایی با درجه سختی متفاوت و بنا به سلیقه مشتریان خود تولید و روانه بازار کنند.
عدم استقبال مسواک در آمریکا
با این حال، مسواک زدن در آمریکا طرفدار چندانی نداشت و آمریکاییها هیچ علاقهای به مسواک زدن نشان نمیدادند. جالب است بدانید با این که آقای «واسدورف» که یک تاجر دنیا دیده بود، در سال ۱۸۵۷ امتیاز تولید مسواک با الیاف مصنوعی را به نام خودثبت کرد و اولین مسواک نایلونی با نام مسواک جادویی دکتر «وست» تولید شد اما آمریکایی ها تا سال ۱۸۸۵ مسواک نزدند و علاقه چندانی به استفاده از مسواک نشان نمیدادند، ولی چند دهه بعد یعنی بعد از پایان جنگ جهانی دوم و بازگشت سربازان، اوضاع تغییر کرد.
سربازانی که در زمان جنگ در کشورهای دیگر بودند به ناچار و به تقلید از مردمان آن کشور به مسواک زدن روی آوردند و با بازگشت آنها به کشورشان مردم آمریکا هم تحت تأثیر این عادت بهداشتی قرار گرفته و اوضاع مسواک زدن در آمریکا بهتر شد و امروز مسواک به عنوان یکی از ابتکارات و اختراعاتی شناخته شده که آمریکاییها بدون آن قادر به زندگی نیستند و از نظر اهمیت رتبه ای بالاتر از اتومبیل، کامپیوتر و حتی تلفن همراه در دنیا دارد.
اولین مسواک برقی
سال ۱۹۵۹ هم دکتر «فلیپ گای ووگ» سوئیسی اولین مسواک برقی را طراحی کرده و به تایید انجمن دندانپزشکی آمریکا رساند. اکنون مسواک به سرعت در حال تغییر است و با طراحیهای جدیدتر و کاربردیتر تولید میشود. اگرچه این وسیله بهداشتی روزی یک پدیده نادر و کمیاب به حساب میآمد اما امروزه بیش از ۳۰۰۰ نام تجاری در دنیا به تولید مسواک مشغولند و از آن روزها تاکنون این وسیله ساده و مفید به یکی از اجزای اصلی زندگی مردم تبدیل شده است.
و آخرین تکنولوژیهای مسواک
مسواکهایی که با اتصال به بلوتوث یا اینترنت، گزارشی از نحوه عملکرد شما را، حتی به دندانپزشکتان گزارش میدهند و مسواکهایی که از روی پرینت سه بعدی دندانهای شما ساخته میشود و در کمتر از ۶ ثانیه قادر هستند تا دندانهای شما را کاملاً تمیز کنند.
با نمونههای دیگری از مسواکهای امروزی را میتوانید در بخش بلوتوث سایت دندانه آشنا شوید