نگاهی به تاریخچه صندلی دندانپزشکی؛ از شکنجه‌گاه تا یونیت‌های امروزی

 

آیا می‌دانستید دندانپزشک‌های قدیمی، سر بیمار را بین زانو‌هایشان نگه می‌داشتند؟
آنژی هالند

از وقتی در موزه کار می‌کنم، هر بار که به این صندلی نگاه می‌کردم، فکر می‌کردم این صندلی مخصوص عکس گرفتن است. اینجا چند تا دوربین و دیگر وسایل قدیمی عکاسی داریم و مدل صندلی هم جوری است که منطقی به نظر می‌رسد برای عکس گرفتن باشد، چون نشیمنگاهش گرد و چرخنده است و یک تکیه‌گاه گردن دارد، درست انگار که قرار باشد با آن یک نفر را چند دقیقه ثابت نگه داری.
اما مثل همیشه که در اینترنت دنبال کاربرد اشیاء می‌گردم، درباره این صندلی هم تحقیق کردم و متوجه شدم عکاس‌ها از آن استفاده نمی‌کرده‌اند، بلکه برای دندانپزشکی بوده است. حالا به آن به چشم یک وسیله شکنجه نگاه می‌کنم. آخر چطور ممکن است این صندلی دندانپزشکی باشد؟

تا قبل از سال ۱۷۰۰ میلادی، هیچ صندلی برای دندانپزشکی وجود نداشته است. در حقیقت، دندانپزشک‌ها ترجیح می‌دادند که بیمار روی زمین بنشیند یا دراز بکشد. دکتر روی زمین زانو می‌زد و سر بیمار را بین زانو‌ها نگه می‌داشت. گاهی هم بیمار روی صندلی راحتی می‌نشست اما کف زمین راحت‌تر و کاربردی‌تر بود.

حدود سال ۱۷۰۰، ‌یک جراح فرانسوی به نام پی‌یر فوشار به فکر راحتی بیماران افتاد و روشی برای درمان یا کشیدن دندان ابداع کرد که طی آن، بیمار روی صندلی نشسته بود. این یک گام انقلابی بود که روی دندانپزشکی اثری طولانی گذاشت.

در آمریکای ۱۸۰۰ میلادی، استفاده از صندلی ننویی در دندانپزشکی‌ها رواج داشت. یک کنده چوبی کوچک هم زیر آن می‌گذاشتند تا تکان نخورد. اما مدت زیادی نگذشت که معلوم شد به چیزی مستحکمتر و حتی انعطاف پذیر‌تر نیاز است تا هم کار دندانپزشک راحت‌تر شود و هم بیمار در شرایط بهتری قرار بگیرد. بنابراین صندلی‌های چوبی شبیه به این چیزی که در موزه داریم، رواج پیدا کرد. هم قابل حمل بودند و جای زیادی نمی‌گرفتند، هم دکتر می‌توانست سر بیمار را عقب هل بدهد یا صندلی را بچرخاند و دسترسی بهتری به دندان داشته باشد. خیلی از دندانپزشک‌ها هم بر اساس طرحی که فکر می‌کردند کار را راحت‌تر می‌کند، صندلی مخصوص خودشان را ساختند.

در میانه‌های دهه ۱۸۰۰ میلادی، کارخانه‌های تولید صندلی دندانپزشکی پا به عرصه گذاشتند. محصولات آن‌ها پر آب و تاب بود، جای گذاشتن سر و پا، ‌ رویه مخمل و… داشت. در جریان جنگ داخلی آمریکا، صندلی‌ها زرق و برقشان را از دست دادند و فلز جای چوب و چرم جای مخمل را گرفت. این روش تا میانه‌های دهه ۱۹۵۰ میلادی محبوبیت خود را حفظ کرد.

صندلی که کف آن ثابت باشد و حالت درازکش پیدا کند، حدود ۱۹۵۸ توسط دکتر صندلی ننویی ساخته شد و جایزه طراحی صنعتی «فولد مدال» را در ۱۹۶۰ برد و در نمایشگاه جهانی سیاتل در ۱۹۶۲ عرضه شد. در سال ۱۹۵۸ صندلی دیگری توسط جان نافتن در آیووا ساخته شد که به پزشک اجازه می‌داد کنار بیمار بنشیند. این یکی، رایج‌ترین صندلی دندانپزشکی است که امروز استفاده می‌شود.

منبع:دندانه