بررسی ابهامهای موجود در قانون ممنوعیت واردات دستگاههای رادیوگرافی دندانپزشکی پرتابل
تناقض تصمیمات اداره تجهیزات پزشکی و واقیت بازار تجهیزات دندانپزشکی
دفتر حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی، مردادماه سال ۹۴، طی اطلاعیهای اعلام کرد که توجیهپذیری دستگاههای رادیولوژی قابل حمل تک دندان که ظاهری شبیه دوربین عکاسی دارند در دست بررسی و ورود آنها تا زمانی که تعیین تکلیف شوند، ممنوع است و متعاقب آن، اردیبهشتماه سال ۹۵،اطلاعیهای در سایت این سازمان منتشر شد که واردات این دستگاهها را ممنوع اعلام میکرد.
اولین سری از دستگاههای رادیوگرافی پرتابل، نزدیک به یک دهه پیش به کشور وارد شد. در طول تمام این سالها شرکتهای واردکننده ادعا میکردند واردات و فروش این دستگاهها با اخذ مجوزهای لازم از سازمان انرژی اتمی و اداره تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت انجام شده است. اما اطلاعیه اخیر سازمان انرژی اتمی که واردات این دستگاهها را موقتا ممنوع کرده است نشان میدهد دستکم برخی واردات برخی برندهای دستگاههای رادیوگرافی پرتابل بدون دریافت مجوزهای لازم از این دو ارگان انجام شده است. از طرفی یکی از مطلعان بازار تجهیزات دندانپزشکی ادعا میکند حجم زیادی از دستگاههای رادیوگرافی پرتابل در قالب قاچاق چمدانی و یا تحت عنوان دوربین عکاسی (!) از گمرک ترخیص و به کشور وارد شدهاند.
با انتشار این اطلاعیه و رصد فضای بازار تجهیزات دندانپزشکی این سوال به ذهن بسیاری از دندانپزشکان و عاملان بازار تجهیزات دندانپزشکی میرسد که چرا ایمنی این دستگاهها، پس از گذشت سالها واردات و فروش آزادنه، مورد تردید قرار گرفته است؟ از طرفی اگر صلاحیت این دستگاهها از نظر مراجع قانونی غیر قابل قبول است، چرا دستگاههای رادیوگرافی پرتابل همچنان توسط شرکتهای تجهیزات دندانپزشکی به فروش میرسند و در نمایشگاههای کنگرههای دندانپزشکی، همچون کنگره اکسیدا۵۶، به شکل علنی عرضه میشوند؟
نکتهای که در مورد دستگاههای قابل حمل عکس تک دندان مطرح است و در صحبتهای محمدمهدی گلابگیران، رئیس اداره واردات تجهیزات دندانپزشکی، در مصاحبه پیشین خود با سایت دندانه هم به چشم میخورد، مهر تائید سازمان غذا و داروی آمریکا بر تعدادی از نمونههای کرهای و آمریکایی این دستگاهها است که فروش آنها در آمریکا را بلامانع میکند. از طرف دیگر، سازمان انرژی اتمی، برای اثبات مدعای خود مبنی بر بالاتر بودن دوز جذبی این دستگاههای رادیوگرافی، هیچگونه مستنداتی ارائه نکرده است و این در حالی است که شرکتهای وارد کننده، مدعی هستند بنا بر نتایج تعدادی از آزمایشهایی که ارزش بینالمللی دارند، دوز جذبی آنها حتی در صورت ۳۰ بار اکسپوز در روز، از ۵ صدم میلی گرِید که در دنیا و سازمان انرژی اتمی ایران حد ایمنی به شمار میرود، کمتر است. از طرف دیگر، چنانچه در اطلاعیه این سازمان هم ذکر شده است، اگر دلیل خطرناک شمردن دستگاههای قابل حمل رادیوگرافی دندانپزشکی، عدم رعایت فاصله مناسب است، دندانپزشک میتواند با پوشیدن شیلد سربی یا نصب دستگاه روی پایه که امکان آن برای دستگاهها پیشبینی شده است، دوز جذبی اشعه را کاهش دهد که این احتمال هم که میشد آن را به عنوان تبصره برای ایمن بودن کار با آنها در نظر گرفت، در رأی سازمان انرژی اتمی نادیده گرفته شده است. این در حالی است که در مطالعه دانشگاهی که در کشور ما انجام شده و در نشریه بریتانیایی موسسه رادیولوژی هم به چاپ رسید است، استفاده از این قبیل دستگاهها مطلقاً رد نشده و برای آن، ملاحظاتی در نظر گرفته شده است.
بررسی بازار تجهیزات دندانپزشکی ایران و ادامه روند تولید، واردات و فروش تجهیزاتی که مجوزها و استانداردهای لازم را از وزارت بهداشت کسب نکردهاند نشان میدهد ظاهرا شرح وظایف اداره تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت به صدور مجوز و قانونگذاری محدود شده و نشانهای از قدرت اعمال مصوبات و نظارت بر حسن انجام قوانین در آن به چشم نمیآید. به همین دلیل بسیاری از شرکتهای دندانپزشکی از این موقعیت سوءاستفاده میکنند و تجهیزات دندانپزشکی بیکیفیت و بدون استاندارد همچنان به کشور وارد شده و در بازار ایران به فروش میرسند. ادامه فروش برخی برندهای اتوکلاو که اداره واردات تجهیزات دندانپزشکی آنها را غیراستاندارد اعلام کرده، فروش یونیتهای دندانپزشکی با ساکشن آبی، پس از گذشت دو دهه از تدوین قانون الزامات یونیت دندانپزشکی که استفاده از ساکشن آبی را ممنوع اعلام میکند و همچنین فروش کالاهای چینی با برندهای ساختگی و غیر واقعی (OEM) دلایلی بر این ادعاست.
به هر حال تصمیمات ناگهانی نظیر ممنوعیت واردات تمام دستگاههای رادیوگرافی پرتابل که مصرف کنندگان را دچار ترس و ابهام و شرکتهای دندانپزشکی را دچار خسران میکند، شائبه هدایت بازار به سمت منافع تعدادی دیگر از واردکنندگان کالاها و تجهیزات دندانپزشکی را به وجود میآورد که قطع بهیقین، مقتضی است اداره واردات تجهیزات دندانپزشکی، با اعمال دقت و حساسیت بیشتر در جهت رفع آن بکوشد.
منبع:دندانه