بررسی چالش‌های احتمالی دندانپزشکی ایران پس از تغییر رییس‌جمهوری امریکا

 

دندان‌پزشکی پساترامپ!

دکتر شهاب دانشور

بازار دندان‌پزشکی نیز یکی از آسیب‌پذیر‌ترین بازار‌ها به روابط خارجی است. پس می‌توان انتظار داشت که آشفتگی در بازار ارز نه‌تنها باعث آشوب در بازار مواد و تجهیزات دندان‌پزشکی که باعث وارد شدن سودجویانی به این بازار شود که هیچ مرز اخلاقی را نمی‌شناسند و می‌توانند بازار بهداشت و درمان را از تجهیزات تاریخ گذشته، مواد بی‌کیفیت، قاچاق و تقلبی پر کنند. فقط به خاطر مشتی دلار!

می‌توان در این سوی جهان نیز انتظار داشت که با گل نشستن کشتی طرح تحول سلامت، توجه به مساله بهداشت و درمان کم‌رنگ شده و تخصیص بودجه‌ها به سمت بهداشت و درمان با اختلال مواجه شود

ما از اهالی پیرامون هستیم. پیرامون یا به قول فرنگی‌های periphery در مقابل مرکز Centre معنا پیدا می‌کند و مثل هرچیزی با ضد خودش بیشتر شناخته می‌شود، پیرامون از اصطلاحاتی است که در نیمه دوم قرن بیستم و در ابتدا از سوی اقتصاددانان آمریکای لاتین به جهان معرفی شد. این اقتصاددانان به روشنی می‌دیدند که کشورهای آمریکای لاتین، هند، آفریقا و کلا آنچه به نام جهان سوم شناخته می‌شود، هرکاری می‌کنند و هر سیاستی را پیش می‌گیرند نمی‌توانند از دور باطل فقر و بی‌کاری و به طور خلاصه «توسعه نیافتگی» خلاصی یابند. آن‌ها متوجه شدند که نظام جهانی اقتصاد به گونه‌ای تنظیم شده است که برخی کشور‌ها (که آن‌ها را مرکز می‌نامیدند) به علت فاصلهٔ تکنولوژیک، توانایی نظامی و اقتصاد پیچیده، راه تنفس و توسعه دیگر کشور‌ها را سد کرده‌اند و نمی‌گذارند کشورهای دیگر مسیر توسعهٔ درون‌زاد خود را طی کنند. این کشور‌ها با تولید مواد صنعتی با پیچیدگی بالا و قدرت مالی-سیاسی-نظامی خود کشورهای دیگر را در حاشیه تولید جهانی نگه می‌دارند و از آنان تولید کنندگان مواد خام (نفت، شکر، قهوه و…) می‌سازند. تولیدکنندگان مواد خام در قبال صادرات این مواد، به واردکنندگان تجهیزات صنعتی و با تکنولوژی بالا بدل می‌شوند و از آنجا که مرکز نشینان همواره از نظر دانش فنی و قدرت مالی و نظامی بالا‌تر هستند، می‌توان فرض کرد که این چرخ (به جز استثنائاتی چون کره و برزیل) همچنان بچرخد و توسعه نیافتگی را تدام بخشد.

بدون تعارف باید اعتراف کرد که ما هم از اهالی پیرامون هستیم. سال‌هاست که سهم اعظم بودجه ارزی، رشد اقتصادی و حفظ کیفیت حداقلی زیست، منوط به صادرات نفت و واردات مواد و تجهیزات پیشرفته است.

دندان‌پزشکی نیز به عنوان یکی از رشته‌های بهداشتی-درمانی با تکنولوژی بالا اسیر وضعیت پیش گفته است. از بازار حدودا یک میلیارد دلاری واردات تجهیزات و مواد پزشکی، یک دهم آن به محصولات دندان‌پزشکی اختصاص دارد. البته باید در نظر گرفت که این آمار‌ها مربوط به مبادی رسمی واردات و با نظارت نهادهای دولتی است و بازار قاچاق و اجناسی که بدون نظارت وارد و استفاده می‌شوند، چندان آشکار و قابل محاسبه نیست. تخمین زده می‌شود که ۸۰درصد مواد و تجهیزات با تکنولوژی بالا در حوزه دندان‌پزشکی وارداتی باشد و برخی از تجهیزات و موادی که به نام ساخت داخل شناخته می‌شوند، به شیوه مونتاژکاری یا‌‌ همان CDK سرهم می‌شوند. با این‌همه ادعاهایی مبتنی بر ساخت ۴۰درصد مواد دندان‌پزشکی در داخل نیز وجود دارد که بیشتر از سوی مسئولان وقت اظهار می‌شود و قابل اتکا بودن محل سوال است. علاوه بر این بازار بزرگ وارداتی، اقلام مربوط به بهداشت دهان و دندان نیز سهم بزرگی در بازار مواد بهداشتی درمانی به خود اختصاص داده‌اند که به علت گستردگی محل عرضه آن‌ها (از داروخانه تا سوپرمارکت و بقالی محل) چندان نمی‌توان تخمینی از بزرگی این بازار داشت. البته برندهای موجود، احتمالا سوددهی این بازار را کاملا می‌شناسند؛ چرا که تبلیغات مربوط به مسواک و نخ دندان و دهان‌شویه را به غیر از در و دیوارهای شهر همراه با لبخند سوپرستار‌ها، در کانال‌های ممنوع ماهواره‌ای نیز می‌توان رصد کرد.

با توجه به آنچه گفته شد می‌توان حدس زد بازاری تا این حد وابسته به وارادات، به شدت آسیب‌پذیر و شکننده است. آسیب‌پذیری این بازار را در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ شاهد بودیم؛ یعنی زمانی که تحریم‌ها مانع انتقلات ارزی می‌شد و سوءمدیریت و سوءاستفاده از جایگاه مدیریت باعث شد انتقلات محدود ارزی به جای دارو به واردات ماشین‌های لوکس اختصاص پیدا کند. قیمت‌های مواد و تجهیزات دندان‌پزشکی نیز سوار بر موج دلار به پرواز درآمده بود و دندان‌پزشکان مجبور به افزایش تعرفه‌هایشان شدند و برخی نیز به موج سواری با دلار پرداختند.

تا چند روز دیگر رییس جمهوری در کاخ سفید به مسند می‌نشیند که حتی از سوی بزرگان هم‌حزبی خودش نیز قلدرمأب و کم‌شعور فرض می‌شود و غیرقابل پیش‌بینی بودن او ما را به یاد نمونهٔ وطنی‌اش می‌اندازد. با حضور او در کاخ سفید و صدر‌نشینی ترزا می در خانه شماره ۱۰ دانینگ استریت، می‌توان حدس زد که فشار‌ها بر کشورمان افزایش پیدا کند. حاکمان بازار ارز ایران از حدس و گمان گذشته‌اند و در حال حاضر به تاختن توسن قیمت‌ها در دوران تعلیق پرداخته‌اند. دلار در حوالی ۴۰۰۰ هزار تومان (حتی با واحد پول جدید!) مشغول بازی است و بسیاری از اهالی بازار از خرید و فروش دست کشیده‌اند، تا وضعیت بازار معلوم شود و بتوانند قیمت‌های جدید اقلام را به مصرف کننده تحمیل کنند.

بازار دندان‌پزشکی نیز یکی از آسیبپذیر‌ترین بازار‌ها به روابط خارجی است. پس می‌توان انتظار داشت که آشفتگی در بازار ارز نه‌تنها باعث آشوب در بازار مواد و تجهیزات دندان‌پزشکی که باعث وارد شدن سودجویانی به این بازار شود که هیچ مرز اخلاقی را نمی‌شناسند و می‌توانند بازار بهداشت و درمان را از تجهیزات تاریخ گذشته، مواد بی‌کیفیت، قاچاق و تقلبی پر کنند. فقط به خاطر مشتی دلار!

اما داستان اهالی پیرامون فقط به واردات مواد و تجهیزات ختم نمی‌شود. ما در این گوشه جهان وارد کننده اندیشه‌ها و ایده‌ها هم هستیم. اندیشه‌های اقتصاد سیاسی و نحوه چرخاندن امور نیز تا حد زیادی تابع جهان مرکز است. اگر در مرکز جهان اندیشه دولت‌های رفاه حکمرانی کنند، ایده‌های مربوط به دولت رفاه همه‌گیر خواهد شد. دولت در این نگرش مسئول امور آموزش و درمان شهروندان و متولی مسکن و راه و جاده آنان است. بازتابی از این اندیشه‌های دولتگرا را می‌توان در قانون اساسی فعلی رصد کرد. از آن سو، اگر خصوصی سازی و آزادسازی اقتصاد در دستور کار جهان مرکز قرار بگیرد، در این سوی جهان نیز «کوچک سازی» دولت و «تعدیل نیرو» در صدر امور می‌نشیند.

آمدن ترامپ، این راستگرای افراطی اما چه تأثیری در اندیشه‌ها و ایده‌های این سوی جهان خواهد گذاشت؟ یکی از قول‌های انتخاباتی این رییس جمهور جنجالی، پس گرفتن اصلاحات بیمه‌ای اوباما یا‌‌ همان Obama Care است. در این سوی اقیانوس اتلانتیس نیز نخست وزیر متولی خروج بریتانیا از اروپا (Brexit) بر طبل خصوصی سازی نظام طب ملی انگلیس NHS می‌کوید. اروپای پیر و نالان نیز در زیر بار هجوم مهاجران تمایل خود را به راستگرایان افراطی روز به روز بیشتر آشکار می‌کند. نوسان پاندول تاریخ به سمت راست آشکار است و اولین قربانی آن نظام‌های آموزش و درمان خواهد بود. می‌توان در این سوی جهان نیز انتظار داشت که با گل نشستن کشتی طرح تحول سلامت، توجه به مساله بهداشت و درمان کم‌رنگ شده و تخصیص بودجه‌ها به سمت بهداشت و درمان با اختلال مواجه شود.

باید منتظر نشست و دید بمب ساعتی‌ای که طرح تحول سلامت در دل نظام بهداشت و درمان این کشور تعبیه کرده در این دوران جدید چه هنگام به انفجار نزدیک می‌شود… برای این پیشگویی تلخ، پنداری که باید از برشت یادی کرد که در روزگاری مشابه گفته بود: آنکه می‌خندد خبر فاجعه را نشنیده است.

منبع:دندانه