رییس جمهوری که دندان طلا دوست نداشت
سرنوشت ترکمنستان به دندانپزشکی گره خورده
عجیب به نظر میرسد، ولی سرنوشت ترکمنستان در سالهای اخیر همیشه به «دندان» گره خورده است.
نمونه اول: صفرمراد نیازف، رییس جمهور مادام العمر این کشور، تصمیمات عجیب و غریبی میگرفت. مثلاً به خودش لقب «ترکمنباشی» یا رهبر ترکمنهای دنیا را داده بود، اسامی روزهای هفته و هم چنین ماههای ژانویه و آوریل را عوض کرده بود و به نام خودش و مادرش گذاشته بود و… داشتن دندان طلا که در ترکمنستان نوعی افتخار به شمار میرفت را ممنوع کرده بود.
برای همین، خیلیها با وجود نارضایتی ناچار بودند به دندانپزشک مراجعه کنند و دندان طلایشان را دربیاورند. یکی از آنها خانم گوزل تولیوا است، یک متخصص آزمایشگاه که به دلیل داشتن دندان طلا به خانه فرستاده شد. او آن زمان ۳۲ سال داشت و برای این که کارش را پس بگیرد، مجبور به درآوردن دندان طلایش شد: «من این دندان را از ۱۸ سالگی داشتم. پدر و مادرم به عنوان جهیزیه به من دادند. قبلاً خیلی به آن افتخار میکردم. اما بعد نتوانستم همزمان هم سر کار بروم و هم دندانم را داشته باشم.» او و شوهرش طلاها را آب کردند تا از آن انگشتر یا گوشواره بسازند، اگرچه ترجیح میدادند هم چنان توی دهانشان باشد.
نمونه دوم: با مرگ ناگهانی نیازف در سال ۲۰۰۶، قربانقلی بردیمحمدف که دندانپزشک بود، ریاست جمهوری کشور نفت خیر ترکمنستان را در دست گرفت. در آن دوره گروهی از رسانههای خارجی این شایعه را منعکس کردند که بردیمحمدف، پسر غیرمشروع نیازف بوده و به همین دلیل قدرت گرفته است. آنها برای اثبات ادعای خود، به شباهت ظاهری این دو اشاره میکردند.
دندانپزشک شخصی
قربانقلی بردیمحمدف در سال ۱۹۵۷ در روستایی در حاشیه عشق آباد، پایتخت، به دنیا آمد و پس از تحصیل در رشته دندانپزشکی در کشورش و گرفتن دکترا در رشته بهداشت اجتماعی از مسکو، در سال ۱۹۸۰ کارش را به عنوان دندانپزشک آغاز کرد. ۱۵ سال بعد نه تنها رییس بخش دندانپزشکی وزارت بهداشت ترکمنستان شده بود، بلکه توانست به عنوان دندانپزشک شخصی نیازف مشغول به کار شود.
بردیمحمدف به سرعت پلههای ترقی را طی کرد و دو سال بعد در ۱۹۹۷ وزیر بهداشت و در ۲۰۰۱ معاون رییس شورای وزیران شد.
اگرچه دوران وزارت او بی حادثه خاصی سپری شد اما در سال ۲۰۰۴ نامش به تیتر خبرها راه یافت، وقتی نیازف حکم کرد چون کارگران و کارمندان حوزه بهداشت ۳ ماه است حقوق نگرفتهاند، وزیر بهداشت هم ۳ ماه حقوق نگیرد.
اواخر همان سال، بردیمحمدف از طرف رییس جمهور مسوول اجرای اصلاحات اساسی در سیستم بهداشتی کشور شد و به این ترتیب، تمام بیمارستانها به جز آنهایی که در عشق آباد و چند شهر بزرگ بودند، تعطیل شدند، ۱۵ هزار نفر حکم اخراج گرفتند و سرباز وظیفههای بی تجربه به جایشان مشغول به کار شدند.
ریاست جمهوری
پس از مرگ نیازف و در دست گرفتن امور، رییس جمهور جدید نام روزها و ماهها را به حالت سابق درآورد، آموزش زبانهای خارجی را به مدارس برگرداند، تعداد سالهایی که بچهها در مدارس میماندند را بیشتر کرد و اجازه داد کافی نتها در عشق آباد راه بیفتند. پیش از آن، استفاده از اینترنت در ترکمنستان به دقت تحت کنترل بود. یک سال بعد نیز، حقوق بازنشستگی بیش از صدهزار سالخورده را دوباره برقرار کرد.
۹ سال
مثل نیازف که به خودش لقب ترکمنباشی را داده بود، بردیمحمدف هم برای خودش چند لقب درست کرد که معروفترین آنها «آرقاداغ» است، به معنی حامی.
او پس از رسیدن به ریاست جمهوری، مجسمه طلای نیازف را –که میچرخید تا صورتش همیشه رو به خورشید باشد- به بیرون از پایتخت منتقل کرد اما ۹ سال بعد از این که ریاست جمهوری را در دست گرفت، مجسمه خودش را با روکش طلا در پایتخت نصب کرد، مجسمهای ۶ متری که او را نشسته بر اسب نشان میدهد و بر پایهای ۲۱ متری از مرمر قرار گرفته است.
دکتر عاشق اسب
بردیمحمدف دندانپزشک است اما به شدت عاشق اسب است. برای همین، مجسمه طلاییاش او را سوار بر اسب نشان میدهد. خود او نژاد معروف اسبهای ترکمن را تبلیغ میکند و برخلاف نیازف که کتابی درباره معنویت به نام «روح نما» نوشت و همه موظف به خواندن آن بودند، او کتابی درباره اسبها نوشته است.
اما علاقه به اسب برای رییس جمهور ترکمنستان بی حاشیه نبوده است. سال ۲۰۱۳ در جریان جشن «روز اسب» که تعطیل رسمی است، بردیمحمدف بعد از عبور از خط پایان و اول شدن در مسابقه اسب سواری، به زمین افتاد و در حالی که همه متحیر مانده بودند، چند محافظ به سمت او شتافتند تا وضعیتش را بررسی کنند. رییس جمهور آسیبی ندیده بود اما همه حاضران در ورزشگاه را گشتند تا فیلم سقوط او به بیرون درز نکند. اگرچه ویدیوی آن به بیرون راه یافت ولی هیچ وقت در تلویزیون ملی نشان داده نشد.
در نهایت، اگرچه بردیمحمدف ۵۹ ساله مثل نیازف لقب رییس جمهور مادام العمر را ندارد، اما به نظر میرسد او هم به این سادگی و تا زمان مرگ از سمت ریاست جمهوری کنار نرود.
اسناد فاش شده
وقتی اسناد آمریکاییها در ویکی لیکس فاش شد، چند باری هم نام بردیمحمدف آورده شد. برای نمونه، ماموران سفارت آمریکا در ترکمنستان در اسناد خود، او را یک دروغگوی کارکشته دانستهاند که بازیگر خیلی خوبی است.
علاوه بر این، آدم خیلی تمیزی است و اسناد نشان میدهد، وقتی رییس یک کلینیک دندانپزشکی شده، اصرار داشته که شلوار کارمندان مرد خط اتو داشته باشد. حدود ۳۰ سال پیش هم که یک ماشین روس قدیمی داشته، وقتی باران میباریده، ماشین را بیرون نمیبرده و از تاکسی استفاده میکرده است.
در این اسناد هم چنین آمده که او آدم زیاد باهوشی نیست و از افرادی که هوششان از او بیشتر باشد، خوشش نمیآید. منبع آگاهی که به آمریکاییها اطلاعات داده، ادعا کرده بردیمحمدف از آمریکا، ایران و ترکیه خوشش نمیآید ولی چین را دوست دارد. البته ممکن است این مساله بر اساس رابطه سود و زیان شکل گرفته باشد و او دنبال کشورهایی برود که برایش نفع داشته باشند.
منبع:دندانه