راهنمای دندانپزشکان برای مواجه با خطر ابتلا به بیماریهای عفونی
پس از نیدل استیک چه کنیم؟
دکتر هاله ذکایی
متخصص بیماریهای دهان فک و صورت
تعداد مبتلایان به HIV طبق آمار اخیر وزارت بهداشت به حدود ۶۶۰۰۰نفر رسیده است و نگرانیها روز به روز در این ارتباط افزایش مییابند. قطعا با در نظر گرفتن افرادی که خودشان نیز از آلودگی بیاطلاع هستند و یا آزمایش آنان نتایج منفی کاذب داشته است شمار مبتلایان بیشتر خواهد بود.
یکی از دغدغههای دندانپزشکان در ارتباط با کار دندانپزشکی خطر اکسپوژر شغلی است که راهکار پیشگیری از آن رعایت اصول کنترل عفونت است. اما مساله غیر قابل اجتناب که اساسا برای خیلی از ما اتفاق افتاده مساله needle stick است. طبق منابع موثق ریسک انتقال در مورد HIV از فرد آلوده به دندانپزشک ۰/۳درصد، در مورد HCV این ریسک ۳ درصد و در HBV این میزان به ۳۰درصد میرسد.
سوالی که مطرح میشود این است که در صورت وقوع needle stick چه باید کرد؟
میزان viral load در فرد آلوده و عمق نفوذ سوزن مهمترین فاکتور تعیین کننده برای انتخاب رژیم post exposure prophilaxis یا PEP مناسب است. رژیم PEP تا حدود موثری قابلیت پیشگیری از انتشار ویروس را دارد. در صورتی که viral load در خون فرد ۱۵۰۰ و کمتر باشد، عمق نفوذ سوزن بسیار سطحی باشد، از رژیم دو دارویی استفاده میشود. که معمولا تلفیق داروهای زیر خواهد بود:
Tenofovir+ Emtricitabine
Zidovudine + Lamivudine
اما اگر viral load از ۱۵۰۰ بیشتر بود، نفوذ سوزن عمیق و به داخل عروق (شریان یا ورید) بود و یا خون واضح روی سوزن قابل مشاهده بود، در آن صورت از رژیم سه دارویی استفاده خواهد شد. این رژیم شامل یکی از رژیمهای تلفیقی بالا به همراه یک protease inhibitor همچون Ritonavir ،lopinavir ،Darunavir و مانند آن است.
رژیم PEP به مدت ۴ هفته تداوم مییابد و سپس فرد برای ارزیابی وضعیت عفونت، کنترل عوارض دارو و بررسی احتمال seroconversion مراجعه میکند. تا به امروز حدود ۶ مورد seroconversion علیرغم رژیم تلفیقی PEP گزارش شده است. Serconversion به معنای بالارفتن میزان آنتیبادی در خون است که به حد قابل ردیابی رسیده است. در مورد ویروس HIV بعد از یک الی دو هفته به این وضعیت میرسد و قبل از این مرحله با تست گران قیمت PCR میتوان وجود ویروس در خون را ردیابی کرد.
منبع:دندانه